پیام دبیران علمی یازدهمین کنگره کشوری اخلاق پزشکی ایران و هشتمین کنگره اخلاق پرستاری
- بسم الله الرحمن الرحیم
با نهایت احترام و افتخار، "یازدهمین کنگره کشوری اخلاق پزشکی ایران" و "هشتمین کنگره اخلاق پرستاری «بزرگداشت مقام حضرت زینب کبری (س)»" به صورت ادغام یافته و یکپارچه در قالب "اخلاق در سلامت" تقدیم پیشگاه اساتید، دانشجویان، پزشکان، پرستاران، حرفه‌مندان حوزه سلامت و همه علاقه مندان می‌شود. تحولات امروز جهانی و رشد و گسترش علم و فناوری نیاز ما را به بازگشت به اخلاق روزافزون می‌کند. در زمانه‌ای که نظام‌های سلامت در همه کشورها و در کشور ما با دگرگونی‌ها و چالش-های عمیق روبرو هستند، کنگره اخلاق سلامت، فرصتی گران‌سنگ برای بازاندیشی و تأمل در اصول و مبانی اخلاقی‌ای فراهم می‌آورد تا راهنمای ما در مدیریتِ این پیچیدگی‌ها و دشواری‌ها بشود.
"اخلاق در سلامت"، انعکاسی از نیاز روزافزون به تقویت بنیان‌های اخلاقی در بطن نظام سلامت است؛ چراکه تنها با تکیه بر این بنیان‌هاست که می‌توان دسترسی به سلامت پایدار و فراگیر را محقق ساخت. در این راستا، "پزشکی خانواده و ارائه‌ی مراقبت‌های اولیه ، موضوعات مرتبط با سلامت الکترونیک و هوش مصنوعی و اخلاق در بحران‌ها" به‌عنوان سه محور برجسته این کنگره انتخاب شده‌اند، زیرا هر یک به‌تنهایی و در پیوند با یکدیگر، چالش‌ها و فرصت‌های کم‌نظیری را برای بازاندیشی در مفاهیم و چارچوب‌های اخلاقی پیش روی ما قرار می‌دهند.
پزشکی خانواده و ارائه‌ی مراقبت‌های اولیه که رکن اساسی نظام‌های سلامت محسوب می‌شود، جلوه‌گاه نخستین و مهم‌ترین تعاملات انسانی میان ارائه‌دهندگان و گیرندگان خدمات سلامت است؛ تعاملی که بر مبنای اعتماد، کرامت انسانی و عدالت شکل می‌گیرد. مراقبت در منزل موضوعات اخلاقی خاص خود را می‌طلبد. ایجاد ارتباط حرفه‌ای و مبتنی بر اعتماد، سلامت جسمی و روانی بیماران را در چارچوبی انسانی و اخلاق‌محور تضمین می‌کنند. در این میان، مفاهیمی چون عدالت در دسترسی به خدمات، حفظ حریم خصوصی و توجه به نیازهای خاص بیماران، اصول اساسی‌ای هستند که باید در قلب تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های سلامت قرار گیرند.
از سوی دیگر، امروزه هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از پیشران‌های تحول در عرصه سلامت و پزشکی شناخته می‌شود. در کنار افق‌های جدیدی که این فن‌آوری برای ارتقای خدمات پزشکی و پرستاری گشوده، مسائل و دغدغه‌های خاصی را نیز به میان آورده است. در موضوع سلامت الکترونیک حفظ حریم خصوصی داده‌های پزشکی، تبعیض در برخورداری و بهره‌برداری از فناوری و مسئولیت‌پذیری در برابر خطاهای ناشی از استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌تواند چالش‌های اخلاقی ایجاد کند که نیازمند بررسی و مطالعه و تدوین راهکارهای کاربردی از سوی اندیشمندان حوزه اخلاق می‌باشد.
و سرانجام، اخلاق در بحران‌ها، به‌ویژه در دنیای امروز که بحران‌های سلامت جهانی و منطقه‌ای مانند پاندمی‌ها، بلایای طبیعی و جنگ‌های منطقه‌ای بیش از پیش سلامت انسان‌ها را تحت تأثیر قرار داده‌اند، جایگاهی کلیدی و غیرقابل انکار یافته است. توجه به اخلاق در بحران‌ها و بلایا مستلزم تحلیل همه جانبه موضوع، برای یافتن راهکارهایی است که بتواند در این شرایط از اصول اخلاق هم‌چون عدالت در توزیع منابع، حمایت از اقشار آسیب پذیر و حفظ کرامت انسانی پاسداری کند.
کنگره مشترک اخلاق پزشکی و اخلاق پرستاری در لوای اخلاق سلامت این پیام را در بر دارد که خدمات سلامت در قالب کار تیمی و مشترک و توسط همه ارائه دهندگان خدمت صورت می‌گیرد و در این میان مهم‌ترین رکن این تیم مردمی هستند که همه برنامه‌ها، امکانات مادی، تجهیزات پزشکی و نیروهای انسانی برای خدمت به آنها مهیا شده است. اخلاق به ما می‌آموزد که حفظ کرامت و جلب رضایت مردم عزیزمان تنها با دانش تخصصی حاصل نمی‌شود و نیاز به دانش اخلاقی و بدنبال آن تعهد حرفه‌ای و پایبندی به اصول اخلاقی دارد. این کنگره تلاشی است برای یادآوری این حقیقت که همه خدمات تخصصی هنگامی ارزش واقعی خود را پیدا می‌کند که به گوهر اخلاق مزین گردد.
امید آن داریم که کنگره مشترک امسال، در ادامه کنگره‌های قبلی محلی برای هم‌اندیشی و هم‌افزایی و بهره‌گیری از توان فکری و علمی متخصصان و صاحب‌نظران داخلی و بین‌المللی، و دستیابی به راهکارهایی پایدار و نوآورانه در زمینه اخلاق پزشکی و پرستاری باشد. این رویداد علمیِ سالانه مسئولیت همگان را در حرکت به سمت نظام سلامت عادلانه، اخلاق‌محور و انسانی به آنها یادآوری می‌کند.
با آرزوی اعتلای اخلاق در همه شئون خدمات سلامت
دکتر نوروزی و دکتر برهانی
دبیران علمی یازدهمین کنگره کشوری اخلاق پزشکی ایران و هشتمین کنگره اخلاق پرستاری
